Nước thải rỉ rác vốn dĩ là chất lỏng phát sinh chủ yếu từ các bãi chôn lấp chất thải. Điều này xảy ra khi nước mưa đi vào bão chôn lấp hoặc do sự phân hủy tự nhiên của chất hữu cơ cùng với chất lỏng và hóa chất khác đã được loại bỏ. Nước mưa đi qua chất thải trong bãi chôn lấp và nếu không được lót/che chắn đúng cách nó có nguy cơ trộn với nước ngầm gần khu vực.
1. Tính chất của nước thải rỉ rác là gì?
Nước thải rỉ rác là loại nước thải hình thành từ quá trình chôn lấp tại các bãi rác. Các bãi rác vốn có nguồn thải rất đa dạng nên tính chất của nước thải rỉ rác cũng rất khác nhau. Đặc điểm của nước thải rỉ rác là:
- Chứa nhiều thành phần độc hại, phức tạp, mức độ gây ô nhiễm môi trường cao, thường trộn với nước mưa.
- Màu sắc: Màu đen hoặc màu nâu sẫm.
- Nồng độ COD, BOD cao.
- Hàm lượng nito, photpho, amoni, kim loại nặng, vi sinh vật, vi trùng gây bệnh cao.
- Thành phần ô nhiễm phụ thuộc vào nguồn gốc của các loại rác thải, khí hậu, điều kiện tự nhiên của khu vực chôn lấp.
- Nước thải của các bãi rác mới hình thành thường có nồng độ ô nhiễm thấp hơn nước thải của các bãi rác lâu năm.
Các địa phương phải yêu cầu đơn vị quản lý bãi chôn lấp trang bị thiết bị thu gom, lưu trữ và xử lý nước thải rỉ rác. Điều này có nghĩa là bãi chôn lấp này không thấm ở mặc đáy bằng cách thiết kế nhựa cứng hoặc vật liệu không thấm. Nhiều trường hợp có lắp đặt hệ thống ống chìm để thu gom nước rỉ rác và yêu cầu giám sát thường xuyên.
Thành phần nước rỉ rác phụ thuộc vào địa điểm và thời gian, căn cứ vào đặc điểm của chất thải lắng đọng, điều kiện lý hóa, chế độ mưa hoặc tuổi của bãi chôn lấp. Các thành phần quan trọng chủ yếu chứa kim loại, các chất hữu cơ dễ phân hủy hoặc chất hữu cơ khó phân hủy. Các chất độc hại từ nước rỉ rác cần được loại bỏ đúng cách, tránh phát tán vào môi trường tiếp nhận.
2. Cách lựa chọn phương pháp xử lý nước rỉ rác phù hợp
Nhiều quy trình được sử dụng để loại bỏ nước rỉ rác. Việc lựa chọn quy trình phù hợp phải dựa vào tiêu chuẩn xả thải, hiệu quả, tỷ lệ loại bỏ chất ô nhiễm cũng như lợi ích lắp đặt, vận hành hay bảo trì hệ thống xử lý nước thải với chi phí thấp nhất. Các phương pháp xử lý chính bao gồm:
- Xử lý sinh học (hiếu khí – kỵ khí).
- Xử lý hóa học – vật lý (đông tụ – tạo bông, kết tủa hóa học, hấp phụ, tách amoni, oxy hóa học, trao đổi ion hay xử lý điện hóa).
- Lọc màng (vi lọc, siêu lọc, lọc nano hay thẩm thấu ngược).
Quản lý giúp làm giảm số lượng và chất lượng nước rỉ rác nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn. Theo đó, xử lý nước thải sinh học được ưa chuộng sử dụng rộng rãi do chi phí vận hành thấp cùng khả năng khử chất ô nhiễm nhanh chóng và hiệu quả hơn. Các giai đoạn liên tiếp ảnh hưởng đến quy trình xử lý sinh học giúp ổn định nguồn nước rỉ rác bao gồm:
- Giai đoạn hiếu khí: Được kích hoạt khi có sự hiện diện của oxy để hỗ trợ VSV phân hủy chất hữu cơ.
- Giai đoạn thủy phân và lên men: Hợp chất phức tạp bị phá vỡ thành mảng nhỏ, từ môi trường hiếu khí chuyển sang môi trường kỵ khí, lượng oxy giảm dần để nhường chỗ cho quá trình nitrat.
- Giai đoạn kỵ khí: Phân hủy liên tục chất thải rắn và sản xuất ra nhiều axit béo. Vi khuẩn tạo ra khí methane và cacbon dioxide từ axit hữu cơ.
- Giai đoạn metan kỵ khí: Axit trung gian bị phân hủy, đồng thời kim loại nặng giảm dần do bị kết tủa hóa học.
- Giai đoạn xử lý cuối cùng: Giúp ổn định bãi chôn lấp vì hạn chế sự tác động chất dinh dưỡng, giảm chất ô nhiễm cũng như giảm khả năng sản xuất khí metan.
Mỗi giai đoạn xử lý như trên đòi hỏi phụ thuộc vào nhiều yếu tố và hoạt động của vi sinh vật theo từng điều kiện thích hợp. Bên cạnh đó, tái chế nước rỉ rác là lựa chọn khả thi, đặc biệt ở các nước đang phát triển, để giảm thiểu rủi ro cho môi trường.
3. Ưu điểm của công nghệ xử lý nước thải rỉ rác
Hầu hết các hệ thống đất ngập nước đều trải qua quy trình xử lý sinh học với các ưu điểm nổi bật như:
- Cung cấp giải pháp bền vững về mặt sinh thái và kinh tế.
- Hệ thống hoạt động mà không cần sử dụng bất kỳ hóa chất nào.
- Quá trình xử lý tự nhiên không tạo ra chất thải thứ cấp.
- Hệ thống dễ bảo trì và vận hành nên ít tiêu tốn nhiều năng lượng.
- Hệ thống không gây ô nhiễm mùi, tiếng ồn, không khí, đất và nước để tạo ra môi trường sống cho nhiều loài động, thực vật.
- Hệ thống cung cấp nguồn nước tưới lớn khi được tái chế đúng cách.
- Đổi mới quy trình sẽ giúp việc xử lý nước thải ô nhiễm trở thành lựa chọn rẻ hơn, sạch và tan toàn hơn cho môi trường.
- Mang lại giá trị bền vững cho tài nguyên môi trường thân thiện hơn với môi trường tại các bãi chôn lấp.
Để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, các đơn vị cần thiết kế hệ thống xử lý nước thải hiện đại và tiên tiến, hãy liên hệ ngay Hotline 0938.857.768 hoặc truy cập website: congtyxulynuocthai.vn để được hướng dẫn chi tiết và để tư vấn thông tin đầy đủ hơn nhé!
