Các làng nghề ở nước ta hoạt động từ lâu đời, với sự đa dạng các ngành nghề/lĩnh vực hoạt động khác nhau. Một số làng nghề trở thành biểu tượng văn hóa tinh thần từ hàng trăm năm nay như làng nghề gốm Bát Tràng, tranh Đông Hồ. Bên cạnh đó cũng không thiếu những làng nghề sản xuất, chế biến thực phẩm, đồ dùng gia dụng, gia công cơ khí, tái chế.
Điều đáng nói ở đây là việc phát triển các làng nghề lại thiếu tính quy hoạch cụ thể không phù hợp với cơ sở hạ tầng kỹ thuật. Đặc biệt, vấn đề xử lý nước thải làng nghề vẫn còn là một ẩn số.
Những điều khó nói
Với sự đa dạng và phong phú làng nghề, Việt Nam thu hút không ít sự chú ý và quan tâm của nhiều du khách nước ngoài. Vì thế mà hình ảnh con người và văn hóa của nước ta ngày càng đẹp hơn trong mắt bạn bè quốc tế.
Nếu những làng nghề có quy mô lớn đầu tư thiết bị hiện đại, cập nhật những xu hướng sản xuất mới thì các làng nghề có quy mô nhỏ vẫn giữ lại nét truyền thống, những kỹ thuật, phương thức cũ.
Không đơn giản như nước thải sinh hoạt, cũng không có khối lượng lớn như nước thải công nghiệp, đặc thù của nước thải làng nghề tuy có mức xả thải thấp nhưng các thành phần ô nhiễm cũng khá phức tạp. Đáng chú ý nước thải làng nghề lại không được quản lý và kiểm soát đúng cách làm ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường xung quanh.
Người ta nhắc nhiều đến ô nhiễm do còn sở hữu công nghệ lạc hậu, hạ tầng xuống cấp, chưa XLNT đúng cách cũng như ý thức tự giác BVMT vẫn chưa cao. Nhưng điều quan trọng, các làng nghề vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn, chưa quy hoạch phát triển và lựa chọn công nghệ XLNT phù hợp.
Ưu tiên XLNT làng nghề phi tập trung
Yêu cầu về hệ thống XLNT làng nghề
Xử lý nước thải phi tập trung được nhiều làng nghề lựa chọn vì đây là giải pháp thay thế và phòng ngừa tốt nhất. Quá trình đầu tư thiết kế hệ thống xử lý nước thải được nhiều làng nghề ứng dụng với công nghệ xử lý sinh học khép kín và thiết bị dây chuyền hiện đại, nhập khẩu từ các nước châu Âu.
Giải pháp xử lý này phù hợp với nước thải bị ô nhiễm hữu cơ với chi phí xây dựng và vận hành thấp vì yêu câu xây dựng trạm XLNT nhỏ, khoảng cách vận chuyển nước thải ngắn. Mỗi trạm sẽ có yêu cầu công nghệ xử lý chuyên biệt vì thế mà nước thải được xử lý đạt chuẩn và có thể tái sử dụng cho các mục đích khác.
Mô hình xử lý thân thiện
Xử lý phi tập trung hoàn toàn không dùng hóa chất và không tiêu tốn năng lượng nên rất thân thiện với môi trường. Không phức tạp như HTXLNT tập trung, mô hình xử lý phi tập trung yêu cầu quá trình bảo dưỡng đơn giản, thuận tiện với kết quả xử lý vượt trội.
Việc lựa chọn XLNT phi tập trung cũng phải tuân thủ theo một số yêu cầu như quy mô công suất nước thải, thành phần, tính chất, nồng độ ô nhiễm, nguồn tiếp nhận, vị trí xả thải. Bên cạnh đó, cần lựa chọn công nghệ thích ứng với điều kiện nước thải, thời tiết, địa hình, khả năng chịu tải của nguồn tiếp nhận.
Không chỉ riêng làng nghề, giải pháp XLNT phi tập trung thường áp dụng để xử lý nước thải khu công nghiệp, khu đô thị mới, hộ gia đình, sản xuất, khu du lịch,… Trong tương lai, hệ thống phi tập trung sẽ đấu nối trực tiếp với HTXLNT tập trung.
Làng nghề cần thay đổi mô hình sản xuất bền vững
Các làng nghề hoạt động nhưng thường gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường. Vì thế cần nâng cao nhận thức theo hướng sản xuất bền vững và di dời nhiều làng nghề đến cụm công nghiệp.
Điển hình là nhiều làng nghề bún đã ứng dụng nghệ sản xuất sạch, thay thế chất đốt hóa thạch trong sản xuất. Những lò than cải tiến, nồi hơi và dây chuyền khép kín ngày càng sử dụng nhiều.
Với những sự thay đổi liên quan đến khoa học kỹ thuật không chỉ giảm lượng nước thải, chất thải làng nghề ra ngoài môi trường. Chất lượng môi trường dần được thay đổi, không phát sinh mùi hôi nhờ phương pháp xử lý tiên tiến giải quyết triệt để các vấn đề môi trường.
Truy cập website congtyxulynuocthai.vn để biết thêm về các tin tức môi trường khác!
