Khi hoàn thiện các giai đoạn quy hoạch xây dựng hạ tầng, thu hút đầu tư,… thì các khu công nghiệp hầu như không quan tâm đến việc thiết kế hệ thống để xử lý nước thải tập trung, nhất là nhà máy XLNT quy mô lớn. Thực chất công việc này khá khó khăn vì chưa có đủ nguồn lực, cơ sở thiết bị kém từ đó tác động không nhỏ đến môi trường và hoạt động mời gọi đầu tư.
Vì sao các KCN chưa xây dựng nhà máy XLNT?
Mục đích của quy hoạch khu công nghiệp
Mục đích của các KCN là tập trung phát triển sản xuất công nghiệp, sử dụng tài nguyên thiên nhiên để kích thích tăng trưởng kinh tế – xã hội. Thế nhưng KCN cũng là nơi tập trung nhiều nguồn thải dễ ô nhiễm, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, hiệu quả quản lý nguồn tài nguyên và chưa chú trọng đến BVMT.
Đặc biệt, nếu chưa có nhà máy xử lý nước thải thì các vấn đề môi trường càng diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn.
Tồn đọng nhiều khu công nghiệp chưa xử lý nước thải
Mặc dù với nhiều cơ chế, chính sách nhưng tình trạng ô nhiễm ở KCN dần trở thành “điểm nóng”. Vì chưa có nhà máy XLNT thì các cơ sở sản xuất bắt buộc phải tự thiết kế trạm xử lý nước thải nên hoạt động xả thải hầu như chưa đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường khiến các cơ quan quản lý rất khó kiểm soát.
Đối với các KCN chưa hoàn thiện nhà máy xử lý tập trung thì việc thu hút các nhà đầu tư thường rất khó khăn, phần lớn nằm rải rác, ven tuyến sông nên hoạt động xả thải chưa được kiểm soát triệt để khiến thực trạng ô nhiễm diễn biến ngày càng phức tạp hơn.
Đối với KCN có quy mô lớn với hạ tầng đảm bảo chất lượng, thuận lợi với nhiều dự án đã được triển khai, đăng ký đầu tư đa lĩnh vực,… nhưng vẫn chưa đầu tư vào nhà máy XLNT hoàn chỉnh. Đây cũng là điều bất hợp lý trong khi cơ hội đầu tư của doanh nghiệp lại không ngừng phát triển.
Trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa phải luôn đảm bảo công tác BVMT được giữ gìn bền vững. Và vấn đề xây dựng công tác xử lý môi trường tại các KCN là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Như vậy, việc xây dựng nhà máy XLNT sẽ mang tính quyết định đến vấn đề đầu tư cũng như đảm bảo cho sự phát triển bền vững.
Nhà máy xử lý nước thải tập trung tại các khu công nghiệp
Yêu cầu cơ bản
Một nhà máy XLNT tập trung cho KCN phải bao gồm nhiều công trình BVMT khác nhau như bể xử lý nước thải, hệ thống thoát nước sau xử lý, đường ống dẫn nước về bể xử lý/thải nước ra nguồn tiếp nhận, lắp đặt thiết bị, hệ thống điện điều khiển, khu vực trung tâm, khu vực đặt bồn hóa chất, nhà vận hành và hệ thống đường ống thu gom nước thải sản xuất.
Điều quan trọng cần hoàn thiện cơ sở hạ tầng, kỹ thuật từ khâu thu gom nước thải đầu vào đến đầu ra. Phải xây dựng hệ thống thu gom nước thải riêng biệt với hệ thống thu gom nước mưa để giảm áp lực đến lưu lượng nước thải. Cần ưu tiên ứng dụng công nghệ kỹ thuật tiên tiến trong quy trình xử lý nước thải nhằm nâng cao năng suất, đảm bảo vận hành hệ thống đúng cách, đủ công suất,…
Cần chú trọng đến công tác thu gom nước thải. Vì quá trình này thường tạo ra hạn chế cho nhà máy vận hành không hết công suất vì nước thải đa phần xả trực tiếp ra sông, hồ, kênh, rạch. Do đó mà phần lớn diện tích nước mặt bị ô nhiễm khiến các nhà máy tăng chi phí sản xuất nước sạch.
Những khó khăn của một nhà máy xử lý nước thải
Và khó khăn đối với việc vận hành hệ thống xử lý nước thải là giá dịch vụ thoát và XLNT quá thấp, trong khi khả năng thu hồi chi phí đầu tư xây dựng, vận hành và bảo dưỡng còn thấp. Nhiều nhà máy XLNT chưa đủ khả năng vận hành và thậm chí phải tạm ngưng hoạt động.
