Trong quy trình xử lý nước thải, một số loại nước thải có chứa hàm lượng dầu mỡ, chất rắn lơ lửng, bọt hoặc tạp chất khó lắng thường cần đến bể tuyển nổi để loại bỏ hiệu quả các thành phần này. Bể tuyển nổi đặc biệt cần thiết trong các hệ thống xử lý nước thải công nghiệp như: chế biến thực phẩm, thủy sản, dệt nhuộm, sản xuất giấy và nước thải có dầu mỡ như nhà hàng, khách sạn. Việc lựa chọn lắp đặt bể tuyển nổi không chỉ giúp nâng cao hiệu quả xử lý mà còn góp phần ổn định các công trình phía sau.
1. Nước thải nào cần xử lý bằng bể tuyển nổi?
Khi thiết kế hệ thống xử lý nước thải, người ta thường xem xét đến tính chất của nguồn thải về ngành nghề, lĩnh vực, đặc trưng và nồng độ chất ô nhiễm để có phương án xử lý phù hợp. Dưới đây là một số loại nước thải trong quy trình xử lý thường cần đến bể tuyển nổi.
- Nước thải sản xuất thủy sản, chế biến thủy sản (chế biến cá, tôm, mực…): Chứa nhiều dầu mỡ, protein, chất rắn lơ lửng, huyền phù, và chất hữu cơ dễ phân hủy. Lý do cần bể tuyển nổi: Bể tuyển nổi giúp tách hiệu quả dầu mỡ, mảnh vụn thịt cá và huyền phù nhẹ không thể lắng bằng bể lắng thông thường.
- Nước thải giết mổ gia súc, gia cầm: Hàm lượng BOD, COD, dầu mỡ, máu, lông và chất rắn lơ lửng cao. Lý do cần bể tuyển nổi: Tuyển nổi giúp tách dầu mỡ, mảnh lông, chất hữu cơ nổi nhẹ trước khi đưa vào các bước xử lý sinh học.
- Nước thải chế biến sữa, thực phẩm (bánh kẹo, nước giải khát…): Dầu mỡ thực vật, protein, đường, tinh bột, chất rắn lơ lửng cao. Lý do cần bể tuyển nổi: Tách dầu mỡ và cặn hữu cơ nhẹ để tránh gây quá tải cho hệ sinh học phía sau.
- Nước thải nhà máy tinh bột sắn, chế biến nông sản: Nồng độ chất hữu cơ rất cao, nhiều huyền phù nhẹ, xác thực vật… Lý do cần bể tuyển nổi: Giúp giảm nhanh hàm lượng COD, SS để giảm tải cho công đoạn xử lý kế tiếp.
- Nước thải nhà máy giấy, bột giấy: Chứa nhiều bột giấy, sợi cellulose, cặn nhẹ khó lắng. Lý do cần bể tuyển nổi: Tuyển nổi hiệu quả trong việc tách sợi giấy, bột mịn ra khỏi nước thải.
- Nước thải nhà máy sản xuất dầu ăn, chế biến mỡ động vật: Dầu mỡ chiếm tỉ lệ cao, khó tách bằng cơ học thông thường. Lý do cần bể tuyển nổi: Là công nghệ tối ưu để loại bỏ dầu mỡ lơ lửng, giúp bảo vệ hệ sinh học và giảm mùi.
- Nước thải dệt nhuộm (giai đoạn tiền xử lý hoặc xử lý keo tụ): Có thể chứa chất hoạt động bề mặt, huyền phù, sợi vải nhỏ và màu. Lý do cần bể tuyển nổi: Hỗ trợ tách cặn bông sau quá trình keo tụ – tạo bông, đặc biệt khi dùng hóa chất gây nổi.
- Nước thải ngành luyện kim, xi mạ có chất rắn mịn khó lắng: Có kim loại nặng, bùn mịn, chất rắn nhẹ sau keo tụ. Lý do cần bể tuyển nổi: Tách hiệu quả cặn kim loại kết tủa nhẹ mà bể lắng không đảm nhiệm tốt.
- Nước thải nhà hàng, khách sạn, khu bếp công nghiệp (nước thải giàu dầu mỡ): Dầu mỡ thực phẩm, cặn lơ lửng từ rửa chén bát. Lý do cần bể tuyển nổi: Hỗ trợ tách dầu mỡ giúp ổn định vận hành hệ thống phía sau, tránh tắc nghẽn.
- Nước thải trạm rửa xe, gara ô tô, sửa chữa máy móc: Có dầu mỡ máy, cặn rắn nhẹ, bụi bẩn và chất hoạt động bề mặt. Lý do cần bể tuyển nổi: Hiệu quả trong tách dầu nhớt và huyền phù lơ lửng trong nước rửa xe.
- Nước thải từ các bể keo tụ – tạo bông trong nhiều ngành công nghiệp: Sau keo tụ có nhiều bông cặn nhẹ, nổi chậm. Lý do cần bể tuyển nổi: Tuyển nổi giúp gom và tách nhanh bông cặn này, rút ngắn thời gian và tăng hiệu quả xử lý.
2. Cơ chế hoạt động của bể tuyển nổi
Nguyên lý hoạt động của bể tuyển nổi: Sử dụng các bọt khí siêu nhỏ (microbubbles) để kết dính và nâng các hạt lơ lửng nhẹ lên bề mặt nước, tạo thành lớp bọt bùn/mỡ được vớt bỏ dễ dàng.
Các bước cơ bản trong quá trình tuyển nổi:
- Điều chỉnh hóa học (nếu cần): Châm phèn, polymer hoặc PAC để keo tụ – tạo bông giúp các hạt nhỏ kết dính thành bông lớn dễ nổi.
- Hòa tan khí vào nước: Không khí được nén vào nước sạch (nước hồi lưu từ bể tuyển nổi) ở áp suất cao (4–6 bar) bằng bơm áp lực.
- Giải phóng áp suất: Nước hòa tan khí được đưa vào bể tuyển nổi qua van giảm áp, tạo ra các bọt khí cực nhỏ (10–100 µm).
- Tuyển nổi: Các bọt khí dính vào các bông bùn, chất rắn hoặc dầu mỡ trong nước thải, làm chúng nổi lên bề mặt.
- Thu gom bọt bùn/mỡ: Lớp bọt nổi được gạt bằng cơ cấu gạt bùn bề mặt đưa về bể chứa bùn.
- Phần nước sạch sau xử lý: Phần nước sạch sau xử lý.
Có các loại bể tuyển nổi như:
- Bể tuyển nổi khí hoà tan (DAF – Dissolved Air Flotation)
- Bể tuyển nổi cơ học (Mechanical Flotation)
- Bể tuyển nổi khí cưỡng bức (Induced Air Flotation – IAF)
- Bể tuyển nổi điện hóa (Electroflotation)
- Bể tuyển nổi khí tự nhiên (Natural Flotation)
Tùy vào quy mô, công suất, loại nước thải và chi phí đầu tư mà các đơn vị thiết kế sẽ đề xuất loại tuyển nổi phù hợp với hệ thống xử lý nước thải tại mỗi doanh nghiệp.
Tóm lại, bể tuyển nổi đặc biệt cần thiết cho các loại nước thải chứa nhiều dầu mỡ, huyền phù nhẹ, chất rắn khó lắng hoặc có nguồn gốc hữu cơ dễ phân hủy. Nó giúp giảm tải cho các công đoạn phía sau, nhất là xử lý sinh học và bùn. Nếu Quý khách có nhu cầu xử lý nước thải bằng bể tuyển nổi hoặc thi công hệ thống xử lý nước thải, hãy liên hệ Zalo/Hotline: 0938.857.768 để được tư vấn thông tin cụ thể hơn.
